Halberstadt CL II i CL IV

Od 1917 r. w lotnictwie niemieckim wprowadzono samoloty o oznaczeniu "CL". Litera "L" oznaczała samolot tzw. lekki, a "C" szturmowy, eskortowy. Pierwszym modelem o takowym oznaczeniu był Halberstadt CL II, produkowany seryjnie od tegoż roku. W początkowej fazie użytkowania - w lecie 1917 r.- samoloty te były bardzo skuteczne na małych wysokościach przy zwalczaniu jednostek naziemnych. Pierwszy raz wykorzystane bojowo były w czasie bitwy nad Sommą. W związku z tym, że piechota aliancka coraz łatwiej radziła sobie z tymi maszynami postanowiono wycofać je do roli rozpoznawczych i łącznikowych, a pod koniec wojny trafiły do szkół lotniczych i jednostek zapasowych. Samoloty CL II produkowane były w Halberstadter Flugzeug - Werke oraz Bayerische Flugzeug - Werke A. G. Łącznie powstało około 780 egzemplarzy. Halberstadt w wersji CL IV stanowił rozwój poprzedniej konstrukcji i wprowadzony do służby został w 1918 r. Samolot ten odznaczał się lepszymi właściwościami lotnymi i manewrowymi, a także był bardziej sterowny od poprzednika.

W Polsce znalazło się 15 samolotów w wersji CL II, z czego 3 CL IIa oraz 3 CL IV. Wszystkie samoloty pochodziły ze zdobyczy wojennych. Wersja CL II służyła w 2 i 3 Eskadrze Wielkopolskiej oraz 8 i 10 EW. Samoloty z eskadr wielkopolskich brały udział w walkach na Froncie Litewsko - Białoruskim w roku 1919 i do wiosny roku następnego. Dwa samoloty zostały utracone w trakcie walk, a jeden zaginął w drodze z Centralnych Składów Lotniczych do CWL i nie został odnaleziony. Na samolocie Halberstadt CL II nr 201/18 z 14 EW (była 3 EWlkp.) poniosła śmierć załoga ppor. obs. Józef Klicze i sierż. pil. Władysław Bartkowiak. W dniu 14.05.1920 r. wystartowali w asyście dwóch SPAD-ów C VII z 19 EM pilotowanych przez ppor. Stefana Pawlikowskiego i pchor. Władysława Turowskiego. Lotnicy z 14 EW mieli za zadanie wykonać zwiad wzdłuż linii kolejowej Borysów - Orsza. Piloci SPAD-ów zauważyli sowiecki balon obserwacyjny, który zaatakowali. Jak się okazało była to pułapka, na pułapie około 2000 m czekały bolszewickie myśliwce. W obydwu polskich SPAD-ach zacięły się karabiny i piloci musieli odbić z pola walki w celu usunięcia awarii. Halberstadt Bartkowiaka i Klicze został sam bez osłony. Wykorzystał to Aleksiej Szyrinkin, który "zaszedł" polski samolot od tyłu i z odległości ok 30 m otworzył ogień celując w okolice silnika. Pociski zapalające (fosforowe?) trafiły w główny zbiornik paliwa, samolot natychmiast stanął w płomieniach i runął na ziemię. Maszyny wycofane z 2 i 3 eskadry w maju 1920 r. trafiły do szkół lotniczych i składnic. W 10 EW samoloty te służyły jako maszyny łącznikowe. Decyzja o wycofaniu z użytku tych płatowców zapadła 18 stycznia 1921 r. Większość samolotów wycofano do składnic lotniczych, nieliczne pozostawiono w WSP w Grudziądzu i 1 w 8 EW jako samolot treningowy. Samoloty w wersji CL IV służyły w 2 i 14 EW. Dwa samoloty otrzymała 2 eskadra i 1 przypadł 14 eskadrze, gdzie używany był do połowy 1921 r. Jedna z maszyn została rozbita w 2 EW, a następna w sierpniu 1920 r. skierowana była do grudziądzkiej szkoły lotniczej, w której była do końca 1922 r.

Konstrukcja:

Samolot jednosilnikowy, dwumiejscowy, dwupłatowy o konstrukcji drewnianej, z kabinami odkrytymi oraz podwoziem stałym.

Silnik

Obie wersja wyposażone były przeważnie w Mercedes D III o mocy 160 KM (118 kW). CL IIa miała motor BMW IIIa o mocy 185 KM (136 kW). Rzadko stosowano także Argus As III i Benz Bz III i Bz IV. Główny zbiornik paliwa mieścił się w kadłubie, a opadowy w baldachimie, łączny zapas paliwa wynosił 155 dm³. Zbiornik oleju miał pojemność 18 dm³. Chłodnica wody umieszczona była w baldachimie.

Skrzydła

Płaty osadzone na dwóch dźwigarach, górny wysunięty do przodu, trójdzielny. Komora płatów była jednoprzęsłowa. Lotki umieszczone były tylko na górnym płacie.

Stery

Szkielet wykonany z rur stalowych. W CL IV obrys sterów był bardziej zaokrąglony.

Kadłub

Kratownica drewniana pokryta sklejką. W obydwu modelach załoga dzieliła jedną kabinę typu wannowego. W CL IV kadłub skrócono o około 0,76 m, zmieniono również kształt osłony silnika na bardziej wypukły w porównaniu do CL II. Podwozie klasyczne, dwukołowe, z płozą ogonową.

Uzbrojenie

W samolocie CL II pilot wyposażony był w 1 lub 2 k. m. Spandau wz.08/15, kal. 7,92 mm, a obserwator miał k. m. Parabellum wz.14, o takim samym kalibrze. CL IV miał takie samo uzbrojenie, ale w liczbie 1 pilota i 1 obserwatora. Oba modele mogły zabrać na pokład niewielki ładunek bomb lub "myszek".

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego