Cooper Merian Caldwell ppłk pil.

Urodzony 24.10.1893 r.* w Jacksonville, w stanie Floryda, syn Johna. Pochodził ze starej rodziny amerykańskiej o silnych korzeniach patriotycznych. Pradziadek płk John Cooper był bohaterem amerykańskiej walki o niepodległość, znał Tadeusza Kościuszkę oraz Kazimierza Pułaskiego, z którymi brał udział w bitwie pod Savannah w 1779 r. W 1915 r. tuż przed promocją zrezygnował z nauki w Akademii Morskiej Stanów Zjednoczonych. Jako żołnierz piechoty Gwardii Narodowej przez rok walczył przeciwko Pancho Villi na granicy z Meksykiem. Później, na własną prośbę został przeniesiony do lotnictwa, po przeszkoleniu w Minneola Field jako pilot w 1918 r. został wysłany z Amerykańskim Korpusem Ekspedycyjnym na front francuski, gdzie dowodził atakiem samolotów podczas ofensywy St. Michel (20 Aerosquadron). W dniu 26.09.1918 r. został zestrzelony. Pomógł on wówczas porucznikowi Edmundowi C. Leonardowi wydostać się z płonącego wraku DH-4, a on sam doznał poważnych oparzeń twarzy i rąk. Obaj lotnicy zostali pojmani i trafili do więziennego szpitala w okolicy Wrocławia. Za ten lot został odznaczony Distinguished Service Cross, którego nie przyjął z uwagi brak wyróżnienia 6 lotników, kolegów Coopera poległych w tych walkach. Po odzyskaniu wolności trafił do szpitala Czerwonego Krzyża w Neuilly we Francji. Po zakończeniu I Wojny Światowej zaciągnął się do Korpusu Herberta Hoovera, amerykańskiej organizacji zaangażowaną w pomoc żywnościową, medyczną i humanitarną zniszczonym wojną krajom europejskim.

Podczas pobytu we Lwowie poznał gen. Tadeusza Rozwadowskiego, a będąc w Warszawie w kwietniu 1919 r. został przedstawiony Naczelnikowi Państwa Józefowi Piłsudskiemu. Wówczas kapitan Cooper wyraził chęć wstąpienia do Wojska Polskiego. Po powrocie do Paryża namówił kilku amerykańskich lotników do służby w lotnictwie polskim. Dnia 2.08.1919 r. rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Początkowo był dowódcą klucza, nazwanego od grudnia 1919 r. „Oddziałem pościgowym im. Pułaskiego polsko-amerykańskiej Eskadry im Kościuszki”. W dniu 28.01.1920 r. podczas lotu na samolocie myśliwskim Oeffag D III kpt. Cooperowi przydarzył się wypadek. Niedługo po starcie doszło do częściowego oderwania blach osłaniających silnik, które z impetem uderzyły w górny płat uszkadzając go. Okapotowanie silnika zablokowało się oparte o skrzydło zasłaniając pilotowi widoczność z kabiny. Amerykański lotnik zdołał zawrócić na lotnisko, jednak podczas awaryjnego lądowania bez widoczności konstrukcja samolotu została naruszona. W tym samym dniu por. Cheese uszkodził dwa kolejne myśliwce Oeffag D III.
Od 10.04.1920 r. wykonywał brawurowe loty wywiadowczo-szturmowe w głąb terytorium nieprzyjaciela (ataki na węzeł kolejowy w Czudnowie), w trakcie których zwalczał z nieznacznej wysokości oddziały bolszewików. Brał udział w licznych lotach grupowych, również jako zastępca dowódcy 7 EM. W dniu 26.04.1920 r. wspierał polską piechotę przy oswobodzenia zakładników na stacji w Berdyczowie. Dowodzona przez niego grupa samolotów zmusiła bolszewików do ustąpienia, czym bardzo pomógł polskim oddziałom. Dnia 30.05.1920 r. brał udział w akcji przeciwko statkom na Dnieprze w okolicy Tripola. Jeden z nich został zatopiony, a drugi - pancerny wyrzucony na brzeg. Za głowę kpt. Coopera bolszewicy wyznaczyli nagrodę w wysokości 500 000 rubli.

W dniu 13.07.1920 r. podczas lotu wywiadowczego na linii Lwów–Hołub, w miejscowości Dybicze został zmuszony do lądowania i wzięty do niewoli sowieckiej. Trafił do obozu jenieckiego pod Moskwą, skąd udało mu się zbiec dopiero w 1921 roku. Do Warszawy wrócił już po podpisaniu traktatu pokojowego. Dnia 10.05.1921 r. będąc w stopniu podpułkownika został zwolniony ze służby w lotnictwie polskim.

Po powrocie do Stanów Zjednoczonych napisał kilka książek poświęconym jego służbie w lotnictwie polskim. Po wojnie został korespondentem prasowym oraz podróżnikiem. Rozpoczął także karierę w przemyśle filmowym, zakończoną w roku 1952 Oskarem przyznanym mu za całokształt działalności. Jednocześnie, w roku 1930 zostaje dyrektorem linii lotniczych Pan Am. W czasie II Wojny Światowej walczył jako pułkownik sił powietrznych armii amerykańskiej, będąc szefem sztabu Latających tygrysów (amerykańskich pilotów ochotników) broniących Chin przed atakami Japonii. W latach 1943-1954 był szefem sztabu 5 armii lotniczej USA, walczącej na Pacyfiku. Kpt. pil. Merian Cooper zmarł w 1973 r.

Za czyny bojowe z okresu wojny polsko-bolszewickiej odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 3024, Polową Odznaką Pilota nr 104 oraz Krzyżem Walecznych. Został uhonorowany również Krzyżem Polskich Żołnierzy z Ameryki.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego