Menczak Augustyn (August*) Aleksander płk dypl. pil.

Urodzony 31.03.1894 r. w Przemyślu, syn Emila i Rozalii. W 1914 r. ukończył gimnazjum klasyczne, a w dniu 8.09.1914 r. powołany został do wojska austro–węgierskiego. Początkowo służył w 3 Pułku Artylerii Fortecznej w Przemyślu. Po ukończeniu Szkoły Artylerii w Budapeszcie skierowany został na front włoski. W dniu 1.08.1916 r. rozpoczął naukę w Szkole Obserwatorów i Pilotów w Wiener Neustadt. Po odbytym szkoleniu służył jako obserwator w 4 kompanii lotniczej. W okresie od 1.08.1917 r. do 17.03 roku następnego szkolił się na pilota w 7 Eskadrze Lotniczej. W tym czasie walczył na Froncie Bałkańskim, w trakcie walk został dwukrotnie ranny.

W dniu 15.11.1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Dnia następnego złożył przysięgę na wierność Rzeczypospolitej na Polu Mokotowskim w Warszawie. Z dniem 17.12.1918 r. przydzielony został do Głównej Kadry Samolotowej w Warszawie. W okresie od 3.01. do 19.03.1919 r. służył w Inspektoracie Lotnictwa, jednocześnie brał udział w działaniach frontowych lotnictwa. W dniu 20.03.1919 r. został ranny. Po powrocie do zdrowia, w lipcu 1919 r. został mianowany adiutantem Szefa Lotnictwa Naczelnego Dowództwa i funkcję tą pełnił do 15.07.1920 r. Dwa dni później został dowódcą 8 EW. Wraz ze swoja jednostką operował w rejonie Radzymina, Lublina i Hrubieszowa. W październiku 1920 r., wraz z plut. pil. Wacławem Jurkiem brał czynny udział w bombardowaniu sowieckich pociągów pancernych operujących w rejonie Zwiahla, by ułatwić polskiej kawalerii sforsowanie rzeki Horyń. W czasie wojny z bolszewikami 8 EW pod dowództwem por. Menczaka wykonała 171 lotów bojowych. Dekretem Naczelnego Wodza L. 2299 z dnia 9.09.1920 r. został zatwierdzony w stopniu kapitana (z dniem 1.04.1920 r.).

Po zakończeniu wojny z bolszewikami został szefem Referatu Wyszkolenia i Regulaminów oraz Szefem Wydziału Ogólnoorganizacyjnego w Departamencie IV Żeglugi Powietrznej M.S.Wojsk. W 1924 r. został zastępcą dowódcy 4 PL w Toruniu. Awansowany na stopień podpułkownika z dniem 15.08.1924 r. Od dnia 25.10.1924 r. wyznaczony na stanowisko pełniącego obowiązki Szefa Wydziału Ogólnoorganizacyjnego w Departamencie IV Żeglugi Powietrznej M.S.Wojsk. W grudniu 1926 r. został wyznaczony na stanowisko pełniącego obowiązki dowódcy 4 PL, a w dniu 1.12.1926 r. objął dowództwo nad 4 PL w Toruniu. W końcu 1927 r. został przydzielony na czteromiesięczny kurs dla oficerów sztabowych lotnictwa przy Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie (z dniem 1.12.1927 r.). Zatwierdzony na stanowisku dowódcy 4 PL z lipcu 1929 r. W roku 1930 pełnił ponadto funkcję komisarza sportowego na lotnisku toruńskim w III Krajowym Konkursie Awionetek zorganizowanym przez Aeroklub Rzeczypospolitej. Przeniesiony w stan spoczynku z dniem 30.04.1931 r.

W okresie okupacji niemieckiej wstąpił do Polskiej Armii Ludowej (PAL) i pod pseudonim "Alot" brał udział w powstaniu warszawskim. W maju 1945 r. powołany został do Wojska Polskiego i skierowany do 15 Samodzielnego Zapasowego Pułku Lotniczego w Radomiu jako wykładowca taktyki lotniczej. Następnie wykładał w Centralnej Szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych w Łodzi. W sierpniu 1946 r. objął stanowisko szefa sztabu kwatermistrzostwa Wojsk Lotniczych. W latach 1947–1948 był redaktorem naczelnym "Wojskowego Przeglądu Lotniczego". W dniu 22.07.1947 r. uzyskał awans na stopień pułkownika. W dniu 26.04.1951 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Głównego Zarządu Informacji pod zarzutem szpiegostwa. W areszcie poddany został torturom i dręczeniu psychicznemu. Dnia 13.05.1952 r. skazany został wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego na karę śmieci. Prezydent RP Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Płk pil. Augustyn Menczak został stracony w dniu 7.08.1952 r.

Odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 1426 (nadany w dniu 4.08.1921 r.), Złotym Krzyżem Zasługi oraz Polową Odznaką Pilota nr 7. Uhonorowany również odznaką pilota Królestwa S. H. S.

Jeśli posiadają Państwo materiały, które mogą uzupełnić lub wzbogacić artykuł prosimy o kontakt za pomocą formularza kontaktowego